Ruimtegebruik – Ruimtetactieken – Groepswerk

Ontwerp ideale woonbuurt

Tieners ontwerpen hun ideale woonbuurt in twee stappen. In eerste instantie zonder voorwaarden, nadien moeten ze de ruimte zo duurzaam mogelijk gebruiken.

Het doel van deze opdracht is tweevoudig. Enerzijds laat het tieners aanvoelen dat (open) ruimte beperkt is en dat ruimtelijke keuzes (zoals stapelen, bundelen ...) gemaakt moeten worden om duurzamer met de ruimte om te springen. Anderzijds leer je via deze opdracht de woonvoorkeuren van tieners kennen.

Deze ontwerpoefening kan als start van het thema ruimtegebruik dienen.

30 MIN. (zonder waterleidingen)

50 MIN. (met waterleidingen)

ONTWERPEN

EDUCATIE

EINDTERMEN

Lager onderwijs:
• Mens & maatschappij: 4.8
• Sociale vaardigheden: 1.5, 1.6, 3

SO 1e graad:
A-stroom
• Burgerschap: 07.04
• Ruimtelijk bewustzijn: 09.02, 09.03, 09.05, 09.06
• Sociaal-relationele competenties: 05.01

SO 1e graad:
B-stroom
• Burgerschap: 07.04
• Ruimtelijk bewustzijn: 09.02, 09.03, 09.04
• Sociaal-relationele competenties: 05.01

Stap 1:

10 MIN

Ideale woonbuurt ontwerpen zonder voorwaarden

MATERIAAL PER GROEPJE:

  • Grondplan op A3

  • Blokjes 1x1 cm:
    - 18 woningen (niet gekleurde blokjes)
    - 4 voorzieningen (gele blokjes)
    - 1 eigen woning per tiener (rood blokje)

TIPS:

  • Noteer de kleurcodes van de blokjes op het bord.

  • De tieners kunnen eventueel op post-its noteren wat de voorzieningen zijn en dit op de blokjes plakken.

  • De tieners kunnen rekening houden met het reliëf, water en groen, maar vooral de organisatie van de blokjes is in deze oefening van belang.

  • Lego kan als alternatief dienen voor de houten blokjes.

Verdeel de tieners in groepjes (max. 4 per groepje). Deel het materiaal uit en geef de instructie voor de opdracht.

Instructie: Gebruik alle blokjes om binnen het vierkant een woonbuurt te bouwen waar jullie zelf zouden willen gaan wonen. De niet gekleurde blokjes stellen alle woningen voor. De gele blokjes stellen de voorzieningen voor. Je mag zelf kiezen welke voorzieningen je in je woonbuurt inplant. Een voorziening is bv. een school, winkel ... De rode blokjes zijn jullie eigen woningen. Je moet zelf dus ook een plek kiezen in de buurt waar je zou willen wonen. Jullie moeten alle blokjes gebruiken!

De tieners maken een foto van hun ontwerp:


Stap 2:

20 MIN (zonder voorstelling)

30 MIN (met voorstelling)

Waterleidingen (optioneel)

MATERIAAL PER GROEPJE:

  • Kaartje watercentrale

  • Touw

  • Schaar

  • Meetinstrument

  • Werkblad kostprijs waterleidingen

TIPS:

  • Kies een relatief dun touw t.o.v. de blokjes.

  • Je kan ook bij deze stap stoppen wanneer je enkel de kostprijs van nutsvoorzieningen i.v.m. verspreide bebouwing wil behandelen.

Instructie: In een woonwijk heb je ook allerlei infrastructurele voorzieningen nodig zoals elektriciteit, wegen, waterleiding... Plaats de watercentrale aan de rand van de woonwijk (aan de buitenkant van het zwarte vierkant) en leg vanaf daar met touw een waterleiding aan. De waterleiding moet langs elk gebouw komen. Groepjes gebouwen/gestapelde gebouwen hoef je maar 1 keer te verbinden.

Het is de bedoeling dat de tieners het touw niet vastkleven, maar los op het papier leggen.

Instructie: Meet als je klaar bent de totale lengte van het touw dat je gebruikt hebt. Bereken met behulp van het werkblad de kostprijs van je waterleiding. (Totale lengte van het touw vermenigvuldigen met 70 (70 euro/centimeter touw).

De tieners vergelijken de kostprijs voor hun waterleiding. Ze hebben allen evenveel blokjes gebruikt. Hoe komt het dat de kostprijs verschilt?

Verspreide bebouwing heeft een erg hoge maatschappelijke kostprijs. Waterleidingen, elektriciteitsnetten, wegen, maar ook diensten zoals afvalophaling en postbedeling kosten veel meer voor verspreide woningen. Het is niet degene die meer verspreid woont die hiervoor betaalt. Deze kosten worden door de hele maatschappij gedragen omdat het bv. de gemeente is die ervoor betaalt.

Klassikale voorstelling (optioneel): de groepjes stellen hun woonbuurt voor aan de rest van de klas.

Instructie: Stel jullie woonbuurt voor aan de klas. Leg uit hoe jullie buurt eruit ziet, waar jullie zelf (niet) zouden willen wonen, welke voorzieningen er zijn en waarom. Vertel nadien hoeveel jullie waterleidingen kosten. Is dit veel of weinig in vergelijking met de andere woonbuurten en hoe komt dit?


Woonbuurt verduurzamen met ruimtetactieken

Stap 3:

20 MIN

MATERIAAL PER GROEPJE:

  • PowerPointpresentatie duurzaam ruimtegebruik

  • Ruimtetactieken

TIP:

  • Je kan de ruimtetactieken ook als kaarten ter beschikking stellen aan de leerlingen

Geef het infomoment omtrent duurzaam ruimtegebruik aan de hand van de PowerPointpresentatie.

Stel nadien de ruimtetactieken ter beschikking van elk groepje op een blad papier waarop ze deze kunnen aankruisen.

Instructie: Hoe kan je in je woonbuurt nog duurzamer omgaan met de ruimte? Kies 3 ruimtetactieken uit en pas deze toe op je woonbuurt. Je mag je blokjes helemaal terug verplaatsen indien nodig. Je moet nog steeds zelf in de buurt willen wonen.

Ten slotte stellen de tieners hun ontwerp voor aan de rest van de klas.

Instructie: Stel jullie woonbuurt voor aan de klas. Leg uit hoe jullie buurt eruit ziet, waar jullie zelf (niet) zouden willen wonen, welke voorzieningen er zijn, welke ruimtetactieken jullie gebruikten en waarom.

Optioneel: Laat de tieners hun woonbuurt vergelijken met het ontwerp uit stap 1 aan de hand van de genomen foto.