HOE GEBRUIK IK RUIMTEHELDEN IN DE KLAS?
Ruimtehelden is ontwikkeld voor tieners van 10 tot 14 jaar. Het pakket kan dus worden ingezet vanaf het vijfde leerjaar tot en met het tweede middelbaar. De methodieken zijn getest in de derde graad lager onderwijs en in de eerste graad secundair, zowel A-stroom als B-stroom, inclusief OV4. Je kunt de methodieken van Ruimtehelden afzonderlijk gebruiken, of een lessenreeks organiseren met verschillende methodieken. Achteraan in deze handleiding vind je een schematisch overzicht van de methodieken en de thema’s of werkvormen die aan bod komen. Zo kan je makkelijk een methodiek selecteren voor jouw klasgroep.
METHODIEKEN
Als je wil starten met een luchtige introductie, kan je de Quiz Ruimtehelden doen. Een andere manier om het thema duurzaam ruimtegebruik te introduceren is leerlingen zonder voorkennis meteen een ontwerp laten maken met Ontwerp ideale woonbuurt. Tijdens de bespreking van de ontwerpen komen leerlingen gaandeweg meer te weten over het thema. Ze leren ruimtetactieken om onze ruimte duurzamer te gebruiken. Voor beide vormen van introductie is geen voorkennis nodig.
Leerlingen zijn het meest betrokken wanneer duurzaam ruimtegebruik wordt toegepast op een omgeving die ze kennen. Met Opdracht luchtfoto leren leerlingen een gebied waarrond je als leerkracht wil werken, oriënteren met behulp van Google Maps. Het is daarnaast een meerwaarde om leerlingen zelf te laten observeren hoe de ruimte in een bepaalde buurt gebruikt wordt met Functies in de buurt. Indien je wil werken rond een gebied waar je stad/gemeente al plannen voor heeft, geven we je met Beoordelen ontwerpplan een manier om hiermee aan de slag te gaan.
Leerlingen brengen tijdens een terreinbezoek in kaart welke ruimtelijke functies er in de omgeving zijn. Ze combineren nadien functies zodat de ruimte slimmer gebruikt wordt. Wonen kan bijvoorbeeld ook boven winkels. Een school kan na de lesuren een academie zijn.
Met Water- en temperatuurproef bieden we een actieve methode aan waarmee je leerlingen op school kunnen ervaren wat het effect is van verharding en groen op de temperatuur en op het overstromingsrisico. Ze maken dankzij een presentatie nadien kennis met ingrepen om onze omgeving klimaatbestendiger in te richten. Dankzij Onthardingspictoplay kunnen ze deze ingrepen op een eenvoudige manier toepassen op een omgeving naar keuze. Op een foto van een straat of plein plakken ze pictogrammen om deze klimaatbestendiger te maken.
Duurzame schoolstraat is dan weer een methode om de inrichting van de straat waar de school is (of een andere straat naar keuze) kritisch in vraag te stellen en om zélf een duurzamere inrichting uit te proberen via een digitale tool.
Nieuwe manieren van samenwonen of ruimtes delen schrikken leerlingen in eerste instantie soms af. Gemeenschappelijk wonen toont hen dat gemeenschappelijk wonen verschillende varianten kent. Dit passen ze meteen toe op een eigen woonproject waarin ze kunnen kiezen in welke mate ze binnen- of buitenruimtes zouden willen delen met andere huishoudens.
Wij vinden het belangrijk dat tieners betrokken worden bij ruimtelijke planning. Misschien staat je stad/gemeente wel open voor een samenwerking zodat je leerlingen écht kunnen participeren rond een (woon)project. In Ontwerp gebiedsontwikkeling vind je een stappenplan om je leerlingen zelf een ontwerp te laten maken.
EVALUATIE
Evalueren of leerlingen de kennis en vaardigheden uit de Ruimteheldenmethodieken onder de knie hebben, doe je best door de methodieken op dezelfde wijze in te zetten als tijdens het leerproces. Je kan er bijvoorbeeld voor kiezen om een ontwerp met de onthardingspictoplay te laten maken voor een andere plek dan deze die je behandeld hebt in de klas. Ook kan je evalueren tijdens het behandelen van de methodieken zelf. Op Klascement vind je voorbeelden van rubrics die je hiervoor kan inzetten. Daarnaast is er ook een Bookwidget te vinden die de kennis uit de Powerpoint bij de methodiek ‘Ontwerp ideale woonbuurt’ evalueert.
Materiaal
Bij iedere methodiek vind je een infofiche met de werkwijze. Daarin vind je ook in enkele kernwoorden de inhoud van de methodiek terug. Je vindt er terug welke thema’s worden besproken, en in welke vorm je de methodiek kan gebruiken (bv. als groepswerk).
Elke methodiek bevat ook aanvullend materiaal zoals een presentatie of afdrukbaar materiaal dat je kan gebruiken in jouw les. In de presentaties staat soms bijhorende uitleg en links naar video’s in de notities. Gebruik de slides die gepast zijn voor jouw klas en verberg indien gewenst de andere.
Ook in de tabel in overzicht methodieken vind je per methodiek een overzicht van de gerelateerde thematieken, de gebruikstoepassing (participatie in gemeente/stad, groepswerk) en de tijdsduur.