Klimaat – Hitte-eilandeffect – Groepswerk

Water- en temperatuurproef

Tieners krijgen per groepje een ‘plein’. Het plein is aan de vier zijden bebouwd met woningen. De tieners moeten op de speelplaats op zoek gaan naar een plek om hun plein neer te zetten. Ze zullen een beker water moeten uitgieten in het midden van het plein, maar moeten ervoor zorgen dat de huizen rondom het plein niet nat worden (niet ‘overstromen’). Door te experimenteren met het type ondergrond (verhard/zacht, helling/vlak ...) ondervinden ze wat het water zal doen (afstromen naar de huizen/infiltreren in de bodem).

Deze opdracht laat tieners ondervinden welke gevolgen een bepaald type ondergrond heeft op het afstromen/infiltreren van (regen)water.

Bij geschikt weer kan ook de temperatuurproef gedaan worden. Tieners meten de temperatuur op twee verschillende plekken op de speelplaats/op een plek in de gemeente. Ze gaan op zoek naar een plek op die volgens hen koel is en naar een plek die volgens hen heel warm is. Nadien toont elk groepje beide plekken en de temperatuur. Ze leggen kort uit waarom ze deze plekken gekozen hebben. Tijdens een groepsgesprek wordt het belang van groen om een hitte-eiland effect tegen te gaan duidelijk.

15 MIN (zonder temperatuurproef)

25 MIN (met temperatuurproef)

BEOORDELING

EDUCATIE

COMBINATIE(S): Onthardingspictoplay

EINDTERMEN

Lager onderwijs:
• Wetenschappen & techniek: 1.12, 1.24
• Sociale vaardigheden: 1.5, 3

SO 1e graad:
A-stroom
• Burgerschap: 07.04
• Wiskunde-natuurwetenschappen-technologie-STEM: 06.32, 06.40
• Ruimtelijk bewustzijn: 09.05, 09.06, 09.08
• Sociaal-relationele competenties: 05.01

SO 1e graad:
B-stroom
• Burgerschap: 07.04
• Wiskunde-natuurwetenschappen-technologie-STEM: 06.19, 06.25
• Ruimtelijk bewustzijn: 09.04, 09.05
• Sociaal-relationele competenties: 05.01

Stap 1:

15 MIN

Waterproef*

*Gebaseerd op een methodiek uit masterproef De Saegher L. (2020). Ruimte-educatie - Draagvlakverbreding voor het verdichtingsdiscours in het onderwijs. KU Leuven.

MATERIAAL PER GROEPJE:

  • Kartonnen plein

  • Beker met water

TIP:

  • Maak een plein uit karton zoals op onderstaande afbeelding of knip voor een eenvoudigere versie de boven en onderkant uit een doos.

Verdeel de tieners in groepjes (max. 4 per groepje).

Instructie: Jullie gaan een proef doen met water. Per groepje krijgen jullie een plein. Beeld jullie in dat rond het plein overal huizen staan. Jullie moeten straks een beker water in het midden van het plein uitgieten en ervoor zorgen dat de huizen niet overstromen (niet nat worden). Zoek een plek op de speelplaats waar jullie het plein zullen neerzetten. Denk goed na over welke plek en ondergrond jullie gaan kiezen.

Nadien wordt in aanwezigheid van de hele groep elke beker per plein uitgegoten. De verschillende plekken/ondergronden worden in groep besproken: hoe komt het dat het water op de ene plek beter insijpelt dan op de andere plek? Er wordt stilgestaan bij het belang van lokale opvang van regenwater om wateroverlast te vermijden.


Stap 2:

15 MIN

Temperatuurproef

MATERIAAL PER GROEPJE:

  • Thermometer

  • Invulstrookje

TIP:

  • Deze proef is het meest geschikt wanneer er voldoende zon is waardoor er voldoende variatie is in temperatuur in de zon versus in de schaduw.

Verdeel de tieners in groepjes (max. 4 per groepje).

Instructie: Zoek twee plekken op de speelplaats: een plek waar het koel is en een plek die net heel warm is. Meet de temperatuur op de twee plekken en schrijf deze op het invulstrookje.

Nadien toont elk groepje de twee plekken. De tieners vertellen welke temperaturen ze hebben gemeten en leggen uit waarom de ene plek koeler/warmer is dan de andere. Er wordt stilgestaan bij het belang van groen (en water) in de bebouwde omgeving om te zorgen voor verkoeling tijdens warme (zomer)dagen.